DOI – https://doi.org/10.46793/Vodoprivreda56.5-6.209S
Ključne reči – sleganje, WELL-DRAIN softver, Terzaghi, sniženje podzemne vode, bunari
REZIME
Korišćenje bunara za sniženje nivoa podzemne vode (NPV) u fazi izgradnje objekta je standardna praksa, ali se proračun trenutnog sleganja koje nastaje kao posledica obaranje NPV često zanemaruje. Sniženje nivoa izaziva smanjenje pornog i povećanja efektivnog pritiska, što dovodi do zbijanja tla, odnosno sleganja. Ovakve deformacije su mahom trajne i mogu se opisati Terzaghi-jevim modelom koji pretpostavlja nelinearnu vezu između efektivnih napona i deformacija, koja je rezultat promenljive vrednosti modula stišljivosti. Pomenuti model je integrisan u softver WELL-DRAIN koji je razvijen na Institutu za hidrotehniku Građevinskog fakulteta u Beogradu. Ovaj softver se sastoji iz dva modula, gde se prvi odnosi na proračun prostornog sniženja NPV u vremenu usled crpljenja vode iz bunara, dok se drugi odnosi na proračun posledičnog trenutnog sleganja tla korišćenjem rezultata sniženja NPV kao ulaznih podataka. WELL-DRAIN je već primenjivan u praksi, a u ovom radu su prikazani rezultati sleganja dobijeni za jednu lokaciju u Beogradu na kojoj je za izgradnju objekta sa tri podzemne etaže neophodno sniziti nivo podzemne vode za 9 m. U tu svrhu je planirana izrada 22 bunara ukupnog kapaciteta 176 L/s koji su raspoređeni duž linije iskopa. Rezultati jasno ukazuju na značajno sleganje tla od preko 7 cm u neposrednoj zoni izvan iskopa, zbog čega je predloženo alternativno rešenje kojim se ne dovode u opasnost okolni objekti i infrastruktura.
Autori: Filip STANIĆ, Željko VASILIĆ, Anja RANĐELOVIĆ
LITERATURA
[1] Gambolati G., P. Gatto, R.A. Freeze, “Mathematical simulation of the subsidence of Venice, 2, result”, Water Resource Research, vol. 10, no. 3, pp. 563–577, 1973.
[2] Goorabi A., M. Karimi, M. Yamani, D. Perissin, “Land subsidence in Isfahan metropolitan and its relationship with geological and geomorphological settings revealed by Sentinel-1A InSAR observations”, Journal of Arid Environments, vol. 181, 2020.
[3] Budhu M., I. Adiyaman, “Mechanics of land subsidence due to groundwater pumping”, International Journal For Numerical and Analytical Methods in Geomechanics, vol. 34, pp. 1459-1478, 2010.
[4] Ritzema H.P., “Drainage principles and applications”, ILRI, Wageningen, Netherlands, 1994.
[5] Verruijt A., “Soil Mechanics”, Delft University of Technology, 2012.
[6] Maksimović M., “Mehanika tla – četvrto izdanje”, AGM knjiga doo, 2008.
[7] Hughes J. D., C. D. Langevin, E. R. Banta, “Documentation for the MODFLOW 6 framework”, USGS Publications Warehouse – Office of Ground Water, Report, DOI:10.3133/tm6A57, 2017.
[8] Hantush M.S. and C.E. Jacob, “Non-steady radial flow in an infinite leaky aquifer”, Am. Geophys. Union Trans., vol. 36, no. 1, pp. 95-100, 1955.
[9] Hantush M.S., “Hydraulics of wells, in: Advances in Hydroscience”, Academic Press, New York, pp. 281-442, 1964.
[10] Theis C.V., “The relation between the lowering of the piezometric surface and the rate and duration of discharge of a well using groundwater storage”, Am. Geophys. Union Trans., vol. 16, pp. 519-524, 1935.
