Autori: Uroš MILIĆ, Vladimir ŢIVANOVIĆ, Igor JEMCOV
REZIME
Zakonskom regulativom, odnosno Pravilnikom o načinu određivanja i održavanja zona sanitarne zaštite izvorišta vodosnabdevanja (Službeni Glasnik RS, broj 92/08), vrši se preventivna zaštita podzemnih vodnih resursa, pri ĉemu se osim samih zona definišu i dozvoljene aktivnosti unutar njih. Prema pomenutom Pravilniku, zone sanitarne zaštite, odnosno njihov oblik i veličina uglavnom zavise od smera i brzine cirkulacije podzemnih voda. Vertikalno kretanje vode, odnosno zagađujuće supstance kroz nadizdansku zonu se ne uzima u obzir. Upravo se na proceni mogućnosti vertikalnog kretanja kontaminanata sa podzemnom vodom, odnosno zaštitnoj ulozi nadizdanske zone, bazira koncept ranjivosti podzemnih voda. S obzirom na složene karakteristike karstne sredine, do danas je za ove terene razvijen veliki broj metoda za ocenu ranjivosti, pri čemu su u radu primenjene, a potom i međusobno upoređene metode COP i PI. Ove metode su proistekle iz „Evropskog pristupa“ (COST 620), gde su date smernice za izradu metoda za ocenu ranjivosti podzemnih voda u karstnim terenima. Glavni parametri koji se analiziraju u definisanju ranjivosti podzemnih voda su: zaštitna uloga nadizdanske zone, uslovi koncentrisane infiltracije i padavine (prihranjivanje izdani). Cilj rada predstavlja razmatranje mogućnosti primene metoda za ocenu ranjivosti u zaštiti karstnog izvorišta, na primeru izvorišta Zlot koje se koristi za vodosnabdevanje Bora. U skladu sa dobijenim rezultatima, PI metoda je izdvojena kao reprezentativna, a potom je izvršena i korekcija oblika i veličina zona sanitarne zaštite prethodno definisanih važećim Pravilnikom.
