Uticaj nagiba i orijentacije površine na proračun referentne evapotranspiracije primenom Penman-Monteith metode

Evapotranspiracija je značajna komponenta hidrološkog bilansa koja se računa na osnovu referentne evapotranspiracije (ET0). Poslednjih pedeset godina razvijen je veliki broj empirijskih modela za proračun ET0. Organizacija Ujedinjenih nacija za hranu i poljoprivredu (eng. United Nations Food And Agriculture Organisation – FAO) u maju 1990 preporačila je upotrebu Penman-Monteith metode za proračun ET0. Ova metoda je postala široko prihvaćena u svetu i koristi se kao standard. Metoda definiše ET0 kao potencijalno isparavanje sa horizontalne referentne površine. Orijentacija i nagib površine međutim imaju uticaj na količinu raspoložive sunčeve energije a samim tim i na vrednost ET0. Količna raspoložive sunčeve energije koja učestvuje u procesu evapotranspiracije naziva se neto radijacija i zavisi, između ostalog, od radijacije koja stiže na granicu atmosfere i transmisivnosti atmosfere. U radu je razvijen metod za proračun radijacije na granici atmosfere u zavisnosti od pada i orijentacije površine kao i postupak za proračun neto radijacije na površinu pod nagibom uzimajući u obzir sve tri komponente radijacije (direktnu, difuzionu i komponentu refleksije). Testiranje modela sprovedeno je koristeći podatke sa meteorološke stanice Smederevska Palanka. Rezultati modela pokazuju da se sa povećanjem nagiba smanjuje referentna ET0 za severno orijentisane površine, a povećava za južno orijentisane.