Autor: Kostadinov Stanimir, Dragović Nada, Zlatić Miodrag, Todosijević Mirjana
Sažetak
Reka Toplica (Južna Srbija) je najveća leva pritoka Južne Morave, kako po protoku vode, tako i po površini sliva koja ukupno iznosi 2.217 km2. U skladu sa Vodoprivrednom osnovom Republike Srbije, privodi se kraju izgradnja akumulacije “Selova” na reci Toplici, (brana je izgrađena ostali su još završni radovi, posle kojih treba da počne punjenje akumulacije). Slivno područje akumulacije obuhvata gornji deo slive reke Toplice na istočnim padinama planine Kopaonik. Akumulacija “Selova”, predstavljaće izvorište za potrebe vodosnabdevanja stanovništva naselja Niškog i Topličkog okruga. Ukupna površina njenog sliva do pregradnog mesta je 346,05 km2, a zapremina akumulacije 70×106 m3. U cilju zaštite buduće vodne akumulacije “Selova” od erozije i nanosa, kao i zbog odbrane od bujičnih poplava naselja i saobraćajnica u slivu, protiverozioni radovi u gornjem delu sliva reke Toplice, uzvodno od akumulacije “Selova”, započeli su 1947 godine. Izvođeni su građevinsko-tehnički radovi ( pregrade za zadržavanje nanosa) i biološki radovi ( pošumljavanje i zatravljivanje goleti i ostalih površina ugroženih erozijom). U periodu od 1947 do 2006 godine izvedeni su sledeći protiverozioni radovi: pošumljavanje goleti na padinama 2.257,00 ha zatravljivanje goleti 1.520,00 ha i izgrađeno je ukupno 54 pregrada u pritokama reke Toplice. Efekti izvedenih protiverozionih radova ogledaju se u smanjenju intenziteta erozije i produkcije na padinama sliva, kao i zadržavanju izvesne količine vučenog nanosa u akumulacionom prostoru pregrada. To je dalje uticalo na smanjenje pronosa nanosa u glavnom toku reke Toplice. U ovom radu se, na osnovu terenskih istraživanja u dva vremenska perioda: 1988 i u periodu 2004-2006 godine, prikazuje stanje erozije u slivu pre i posle izvođenja protiverozionih radova; tip i obim izvedenih protiverozionih radova i njihov uticaj na intenzitet erozije u slivu reke Toplice uzvodno od buduće akumulacije “Selova”.
